Denk jij of denkt je kind eraan om de overstap van de mavo (nu vaak vmbo-tl) naar de havo te maken? Dan is een goede voorbereiding wel net zo handig.
Wanneer ben je bijvoorbeeld klaar op de havo, welke nieuwe vakken krijg je, wat kun je qua moeilijkheid verwachten en hoe zit het nou precies met die profielen? Wat is het verschil tussen een typische mavo en havo leerling?
De antwoorden op al die vragen vind je in deze uitgebreide uitleg!
Wat is mavo (vmbo-tl)?
Laten we helemaal bij het begin beginnen om alles helder te krijgen: wat is mavo precies? Is er überhaupt een verschil tussen mavo en vmbo?
Om dat gelijk maar even duidelijk te maken: er is in principe geen verschil tussen de mavo en het vmbo-tl. Sinds 1999 staat de mavo bekend als het vmbo-tl, maar enkele scholen gebruiken nog steeds de oude benaming. We zullen de begrippen ‘mavo’ en ‘vmbo-tl’ daarom door elkaar heen gebruiken in deze blog.
De vraag ‘’Wat betekent ‘mavo’?’’ wordt nog regelmatig gesteld doordat de term tegenwoordig steeds minder wordt gebruikt. De betekenis van ‘mavo’ is daardoor moeilijk te achterhalen. Het woord is een afkorting voor ‘middelbaar algemeen voortgezet onderwijs’. Maar zoals eerder vermeld, is de mavo grotendeels opgegaan in het vmbo-tl.
Het vmbo-tl is nu een niveau van onderwijs op de middelbare school in Nederland. De nogal vreemde afkorting staat voor ‘voorbereidend middelbaar onderwijs – theoretische leerweg’ en is het hoogste niveau van alle vmbo-opleidingen. Boven het vmbo-tl bevinden zich de havo en het vwo.
Vmbo-leerlingen worden ook wel vmbo’ers genoemd.
Wat is havo?
Het woord ‘havo’ is een afkorting en staat voor ‘hoger algemeen voortgezet onderwijs’. De havo is het op één na hoogste niveau op de middelbare school en bevindt zich tussen vmbo-tl en vwo.
Een havo-leerling wordt ook wel een havist of een havoër genoemd.
Verschil mavo en havo: uitgelegd
Er zijn een aantal verschillen tussen mavo en havo die essentieel zijn om te weten wanneer je de overstap van mavo naar havo maakt. Een aantal van deze belangrijke verschillen zijn in de volgende kopjes omschreven.
Aantal jaar
Een eerste verschil tussen vmbo-t en havo is dat je onder normale omstandigheden meer tijd op de middelbare school zult spenderen als havo-leerling dan als vmbo-leerling. Dat betekent in de praktijk ook dat je als vmbo’er eerder aan een vervolgopleiding zult beginnen dan als havist.
Als alles normaal verloopt, rond je als vmbo’er de middelbare school in vier jaar af. De meeste vmbo’ers zijn tussen de twaalf en zestien jaar gedurende hun tijd op het voortgezet onderwijs.
De havo duurt echter een jaartje langer. Je brengt onder normale omstandigheden als havist vijf jaar op de middelbare school door. Meestal bevinden havo-leerlingen zich qua leeftijd tussen de twaalf en zeventien jaar.
Wanneer je echter na het behalen van je vmbo-diploma de overstap maakt van mavo naar havo, kom je in de 4-havo klas terecht. Dat betekent dat je een extra jaartje erbij pakt, en pas na zes jaar klaar bent op de middelbare school. Leerlingen die deze overstap maken, zijn gedurende hun middelbare schoolcarrière meestal tussen de twaalf en achttien jaar oud.
Doorstroom naar vervolgopleiding
Het schoolniveau dat je volgt, heeft ook invloed op je keuzemogelijkheden qua vervolgopleidingen. Iemand met een havo-diploma op zak kan bij meer onderwijsinstellingen terecht dan iemand die het vmbo-tl succesvol heeft afgerond.
Met een vmbo-diploma kun je een vervolgopleiding starten aan één van de vele mbo’s in Nederland. Wanneer je ook deze opleiding succesvol afrondt, krijg je ook toegang tot een groot scala aan hbo-opleidingen. Je kunt ook besluiten om nog twee jaar havo te gaan doen op de middelbare school, mits je hiervoor toestemming hebt gekregen.
Iemand met een havo-diploma in de pocket kan direct zijn schoolcarriere voortzetten op het hbo, of besluiten alsnog een mbo-opleiding te gaan volgen. Is de universiteit jouw doel? Dan kun je na de havo nog twee jaar vwo op de middelbare school volgen of na het behalen van je propedeuse op het hbo toegang krijgen tot de universiteit.
Moeilijkheid en werkdruk
Een verschil tussen mavo- en havo-leerlingen ligt bij de hoeveelheid lesstof die ze te verwerken krijgen en de moeilijkheid daarvan.
Op de havo ligt het niveau hoger dan op de mavo. Lesstof is ingewikkelder, toetsvragen zijn moeilijker en de werkdruk is hoger. Er wordt simpelweg veel meer en pittigere lesstof behandeld op de havo dan op het vmbo. Daardoor ligt het tempo in de lessen ook wat sneller dan je als mavo-leerling gewend bent.
Dat kan voor sommige leerlingen die de overstap hebben gemaakt van mavo naar havo best lastig zijn. Reken erop dat je op de havo wekelijks wat meer vrije tijd zal moeten inleveren dan op het vmbo. Er is echt een hoger denkniveau vereist op de havo. Regelmatig hoor je dan ook nog verhalen van mensen waarvoor de overstap te groot blijkt te zijn.
Dat betekent niet dat het onmogelijk is om na je vmbo-t een havo-diploma te halen; verre van, zelfs. In het begin bestaat echter wel de kans dat je te maken krijgt met een behoorlijke culture shock.
Verschil in denkwijze
Op de havo bestaat er een verschil in denkwijze, vergeleken met vmbo-tl. Op de mavo zijn veel leerlingen gewend lesstof te stampen wanneer ze deze niet geheel begrijpen. Door deze manier van leren toe te passen, is het mogelijk om alsnog een proefwerk te halen zonder eigenlijk te snappen hoe de vork in de steel zit.
Dit is op de havo in zekere mate nog steeds mogelijk, maar het wordt je wel moeilijker gemaakt. De focus gaat namelijk iets meer liggen op het daadwerkelijk begrijpen van de lesstof, en niet alleen op het leren van de stof. Die knop kan voor sommigen in eerste instantie lastig om te zetten zijn.
Introductie in profielen
Misschien heb je er al iets van gehoord, maar bij de overstap van mavo naar havo kunnen de profielen niet ontbreken. Havisten maken aan het einde van de derde klas de keuze voor een profiel. Bij dit profiel horen bepaalde vakken, zoals economie of scheikunde. In deze vakken doe je uiteindelijk in het vijfde leerjaar eindexamen.
Wanneer je doorstroomt van vmbo-t naar havo, zul je de keuze moeten maken voor een bepaald profiel. Mogelijk wordt je keuze beperkt door de vakken die je wel of niet op de mavo gevolgd hebt. Er zijn vier profielen te onderscheiden:
- Cultuur en Maatschappij (C&M)
- Economie en Maatschappij (E&M)
- Natuur en Gezondheid (N&G)
- Natuur en Techniek (N&T)
De vakken die je krijgt met deze profielen, zullen in het volgende kopje behandeld worden.
Vakken
Tussen alle niveaus op de middelbare school (vmbo, havo, vwo) bestaat een verschil in vakken. Ook op de havo krijgen leerlingen dus andere vakken dan op de mavo. Er is een onderscheid te maken tussen de verplichte vakken, de vakken die gekoppeld zijn aan profielen en enkele keuzevakken.
Leerlingen krijgen na de overstap van mavo naar havo in ieder geval de volgende verplichte vakken:
Verplichte vakken bovenbouw havo:
- Nederlandse taal en literatuur
- Engelse taal en literatuur
- Rekenen
- Maatschappijleer
- Culturele en kunstzinnige vorming
- Lichamelijke opvoeding
Naast enkele verplichte vakken zijn er dus ook de vakken die gebonden zijn aan het gekozen profiel van de leerling. Dit zijn op de havo:
Natuur en Techniek:
- Wiskunde B
- Natuurkunde
- Scheikunde
Natuur en Gezondheid:
- Wiskunde A
- Biologie
- Scheikunde
Economie en Maatschappij:
- Wiskunde A
- Economie
- Geschiedenis
Cultuur en Maatschappij:
- Geschiedenis
- Een moderne vreemde taal
Daarnaast kent de havo nog diverse andere niet-verplichte vakken. Dit zijn onder andere:
Keuzevakken havo:
- Spaans
- Maatschappijleer
- Handelswetenschappen en recht
- Aardrijkskunde
- Kunstgeschiedenis
- Tekenen
- Muziek
- Handvaardigheid
De mogelijkheid bestaat dat je bij de overstap van mavo naar havo extra les in sommige vakken zult krijgen om de overstap makkelijker te maken.
Wiskunde A of B
Het vak wiskunde is op de havo anders dan je op het vmbo-t gewend bent. NIet alleen ligt het niveau hoger dan op de mavo, je zult ook te maken krijgen met wiskunde A of B. De keuze voor wiskunde A of B is afhankelijk van je profiel.
Op de mavo ben je een zeer algemene variant van wiskunde gewend. Daar leer je wat over allerlei verschillende wiskundige onderwerpen. Op de havo wordt wiskunde echter wat specifieker en zul je ingaan op slechts enkele onderwerpen.
Wiskunde A staat in het teken van het onderzoeken van data. Leerlingen leren verbanden te zien tussen gegevens en grafieken en tabellen te interpreteren. Bij wiskunde B werken leerlingen veel met formules en functies. Ze leren hoe je deze manipuleert, maar ook hoe je eigenschappen van grafieken en tabellen bepaalt.
Je zult op de havo ook leren te werken met een grafische rekenmachine. Deze beschikt over veel meer opties dan een reguliere rekenmachine en is van belang bij het maken van je eindexamen.
De kans bestaat dat je extra les zult krijgen in wiskunde om de overstap van mavo naar havo minder groot te maken.
Verschil tussen een mavo en havo leerling
Het verschil tussen een typische mavo en een havo leerling ligt voornamelijk bij werkhouding en zelfstandigheid. Een havist toont doorgaans een actieve werkhouding en is geïnteresseerd in de behandelde lesstof.
De havo-leerling is nog niet volledig zelfstandig en heeft hier en daar wat hulp nodig, zoals bij het opstellen van een langetermijnplanning, maar kan aardig zijn of haar weg vinden in de opleiding.
Kenmerkend voor leerlingen op de mavo is echter dat de interesse voor de vakken niet altijd aanwezig is. Daarnaast is de vmbo’er doorgaans nog iets minder zelfstandig en heeft deze voor veel taken, zoals het maken van een planning en het leren nog hulp nodig.
Is mbo niveau 4 gelijk aan havo?
Mbo niveau 4 is niet gelijk aan de havo, al heeft het er op bepaalde vlakken wel veel van weg. Je kunt met beide diploma’s een start maken aan het hbo, maar er zijn enkele belangrijke verschillen.
Zo kun je met een mbo niveau 4 diploma in principe bij iedere bachelor hbo-opleiding starten. Daarbij maakt het niet wat je daarvoor hebt gedaan, mits het hbo zelf geen additionele eisen stelt. Met een havo-diploma kom je niet voor iedere hbo-opleiding in aanmerking, en kun je slechts de keuze maken voor een opleiding die aansluit op je profiel.
Daarnaast is ook de waarde van de diploma’s heel anders. Mbo-opleidingen zijn praktijkgericht en leiden de student op voor een bepaald beroep. De havo is echter nog zeer algemeen en totaal niet praktijkgericht. Dit geeft een havo- en een mbo-diploma een totaal andere waarde.
